Sıcak olmayan hava koşulları gerek ruminant gerek de kanatlı hayvanlara ciddi şekilde etki etmektedir. Bu dönemlerde hayvanlar, ilk olarak vücut ısılarını muhafaza etmek için enerjilerini harcamakta olup, bu durum ise verimliliklerini ve üreme performanslarını olumsuz yönde etkilemektedir.

• İneklere ve Sığırlara Kış Mevsiminde Daha Çok Yem Tüketimi Yaptırılmalı

Sığırlar kış mevsimlerinde soğuk streslerine karşı kendilerini, tüylerini uzatmaya başlayarak, derilerinin içerisinde yağ biriktirmek veya metabolizmalarını daha hızlı hale getirerek muhafaza etmeye çalışıyorlar. Boyunları ve ayakları gibi yerlerinin donmasını engellemek gayesi ile de kalp atışlarını ve nefes alıp vermelerini artırarak kan akışlarını hızlı hale getirmeye ve böylelikle sıcaklık elde etmeye odaklanırlar. Meydana gelen bu fizyolojik tepkime her ne kadar bu canlıların az ısılara direnç göstermelerini temin etse de vücut sıcaklıklarını muhafaza etmek ve normal süt elde edimleri başta olmakla beraber öteki metabolik etkinliklerini randımanlı bir şekilde devam ettirebilmek için öncekine kıyasla daha çok yem yeme gereksinimleri meydana geliyor. Bu hususta sıcak olmayan havalarda bu hayvanlara ortalama % yirmi civarında daha çok yem temin edilmesi ve vücut cüsselerinin ortalama %0,8’i düzeyinde enerji yönünden fazladan lüks yemler tükettirilmesi büyük önem arz ediyor.

İneklerde ise sıcak olmayan hava koşullarında vücut ısılarını sabitleyebilmek için normal enerji ihtiyaçlarından % yirmi beş veya otuz daha çoğuna gereksinim hissedebiliyor. Kaba yemler bu enerji gereksinimi için yeterli olmayacağından kış şartlarına dikkat ederek bütün sınıflar için rasyon düzenlemesi yapılmalıdır. İneklerin vücutlarında sıcaklık elde edimi yemlemeden dörtle altı saatin ardından fazla olacağından dolayı kış mevsiminde yemleme vakitlerinin öğlenin ardından veya ilk havanın karardığı vakte alınması ineklerin vücutlarında elde edilen sıcaklığın tesirli kullanılabilmesini temin ediyor.

• Korunağı Olan, Hijyenik Bir Ahır Şarttır

Rüzgarlar kış mevsimlerinde atmosfer ısısını mühim oranda azaltan ve ineklerde meydana gelen soğuk hava stresini ciddi boyutta yükselten bir faktördür. Bu sebepten, kış mevsiminde esen rüzgarlara karşı kesinlikle korunağı olan bir ahır oluşturulmalıdır. Bu ahırlarda inekleri soğuk zeminlerden uzak tutacak uygun yatakların yer alması da oldukça önemlidir. Sıcak olmayan havalarda ineklerin kullanacakları suluklar ya da su deposunun donabilmesine müsaade edilmemesi ve ineklere içme hedefli ılık sular temin edilmesi yine göz ardı edilmemesi gerekenler içerisindedir. Kış mevsiminde barınakların daha güzel havalandırılabilmesini temin etmek için ise nemlerin düşürülmesi ve zemin donması engellenmelidir. Havalandırmaların öğlenin ardından yapılması, barınakların hijyeni için düşük su tercih edilmesi ve havanın güneşli olduğu zamanlarda ineklerin barınak içerisinde tutulmamaları tavsiye edilmektedir.

Kış mevsimlerinde bu canlıların vücutlarının hijyenik ve yaş olmaması da dikkat gerektiren bir başka husus olarak ön planda olup, bunun sebebi ineklerin üstünde kalmış olan çamurlar ya da gübreler, derilerinin vücutlarını sıcak tutabilme niteliğini düşürüyor. Bilhassa havanın çok fazla soğuk olduğu zamanlarda sağım işleminin ardından meme başlarının kuru bırakılmasına da özen gösterilmelidir.

• Mineral ve Vitamin Yardımı Aksatılmamalı

Uzun müddet sıcak olmayan havaya maruz kalan bu canlıların enerji ve protein ihtiyaçlarının yanı sıra mineral ve vitamin gereksinimleri de yükselmeye başlıyor. Kış mevsimlerinde, sulara ya da yemlere eklenecek mineraller ve multi vitaminler, enerji ihtiyaçlarına destek olmasına ve hidrasyon için gereken ana elektrolitlerin giderilmesine destek olur. Bu zamanlarda bilhassa A vitamini ihtiyacı yükseliyor bunun nedeni uzun müddet depolanan, fazla sıcaklığa maruz bırakılarak elde edilen ya da güneşte kurutulan kaba yemler ile beslenmenin yanı sıra yoğun konsantre yemlere dayalı besleme de A vitamininin yetersiz kalmasına yol açıyor. Bu sebepten kış mevsimlerinde yükselen mineral ve vitamin ihtiyaçları giderilmelidir. Bilhassa üreme işlevlerinin muhafaza edilmesi için A vitaminlerinin yanı sıra fosfor takviyeleri de göz önüne alınmalıdır. Bilhassa doğuma yakın zamanlarda E, D ve A vitaminlerinden yardım alınması oldukça önemlidir.

• Yeni Dünyaya Gelen Buzağılar Hipotermiye Daha Eğilimlilerdir

Erken ilkbahar ve kış mevsimlerinde dünyaya gelen yavrular, soğuk streslerine ya da hipotermiye maalesef ki daha eğilimlilerdir. Yağışla ısıda ortaya çıkan düşmeler yavrular üstündeki soğuk stresini yükseltiyor. Bu sebepten yeni dünyaya gelen yavrularda hipotermiyle savaş son derece mühim bir duruma dönüşüyor. Hipotermiye giren canlılara ılık su banyoları, sıcak battaniyeler, soğuk olmayan hava ya da sıcaklık lambaları gibi işlemler tavsiye ediliyor. Yalıtımın daha iyi olabilmesi için yavruların kulübelerinde yaş olmayan saman ya da ince olmayan talaş temin edilmelidir. Sıcaklık eksikliğini yükselttiğinden dolayı yavruların rüzgar ve cereyanlardan mümkün olduğu kadar muhafaza edilmelidir. Mama ya da sütle beslenen yavruların vücut sıcaklıklarını muhafaza edebilmek için çok düşük yağ depolarının oldukları göz ardı edilmemelidir. Bu manada yavruları fazladan enerjiyle besleyerek soğuk stresle başa çıkmalarını temin etmek oldukça önemlidir. Yavruların sıcak tutulmaları yavruları sağlıklı tutmaya yarıyor, ishal, pnömonisi ve ölüm ihtimalini düşürüyor. Havanın soğuk olduğu dönemlerde yavruların bol su tüketmeleri için gün içinde 3 kez her defasında minimum yarım saat süresince ılık su tükettirilmesi yine tesirli tavsiyeler içerisinde bulunuyor.

• Kanatlı Canlılarda Gereksinimden Çok Yem Tüketimlerine Karşı Dikkatli Olunmalıdır

Kanatlı canlılar da vücut sıcaklıklarını muhafaza etmek için ise tüyler tesirli bir izolasyon sorumluluğu üstleniyor. Fakat atmosfer ısısı oldukça düştüğünde tüyler izolasyonda yeterli kalmıyor ve vücut ısısı azalmaya başlıyor. Kanatlı canlılar yem tüketimlerini sık hale getirerek daha çok enerji almaya çabalıyorlar. Fakat kanatlı canlılarda yem tüketimlerini yükselterek vücut ısılarını dengelemenin kötü pek çok yönü mevcuttur. Çok gıda alımı maalesef ki kanatlı canlıların dengelerini bozabiliyor. Bu durumun sonucunda vücutlarında yağlanmalar, yumurtalarında büyümeler, prolapsus rekti gibi neticeler meydana geliyor. Bütün bu olumlu olmayan durumları engellemek, kanatlı canlılardan optimum düzeyde randıman sağlamak ve son malzeme fiyatını azaltmak içinse kümes iklim koşullarının, bilhassa kümes ısısının gerek kış gerek yaz mevsimlerinde on dokuz- yirmi bir santigrat derecede sabitlenmelidir. Kümes canlılarının sağlıklı şekilde büyüyebilmeleri ve fazla performans sergileyebilmeleri için gereken mineral ve vitamini, uygun kaynaklardan seviyeli ve yeterli oranda almaları oldukça önemlidir.