İneklerde Sıcak Stresi ve Süt Verimine Etkisi
Sıcaklık stresi hayvanların hareket kabiliyeti, süt verimliliği ve sağlığı üzerinde doğrudan etkili olduğundan dolayı çiftlik performansının olumsuz yönde etkilenmesine sebep olur. Bu sebepten, hayvanları sıcaklık stresine karşı muhafaza etmek için bazı tedbirler alınması gerekir.
Süt inekleri için optimum ortam sıcaklığı 5-18 derece arasında farklılık göstermektedir. 20 derece sıcaklık ve %80 oranında nemin mevcut olduğu mekanda hayvanlar çoktan sıcaklık stresi altında kalmış olurlar. Sıcaklık stresi, fazla sıcaklık ve fazla nem seviyesinin birleşmesiyle meydana gelir. 25 derece sıcaklık ve %60 nem seviyesinde orta düzeyde stres, 30 derece sıcaklık ve %80 nem seviyesinde ise son derece ciddi stres ile karşı karşıya kalınır. Sıcaklık stresi hayvanların hareket kabiliyetini, süt verimini ve sağlığını doğrudan etkisi altına aldığından dolayı çiftlik performansında düşüşler meydana gelecektir. Bu sebepten inekleri sıcaklık stresine karşı muhafaza etmek mühimdir.
Sıcaklık stresinin en mühim tesirleri: Kuru madde alımında, süt verimi üzerinde, yağ ve protein seviyelerinde, üreme performansında azalma ve su alımında yükselme görülmektedir. Bunlara ilaveten sindirim mekanizmasında besin maddelerinin tüketimi ve yemlerin geçiş hızında da azalma yaşanır. Bu sebep ile ineğin toplam enerji alımı %75 düzeylerine kadar azalabilir. İneklerin sıcaklık stres seviyesini düşürmek ve aşırı sıcaklıktan kurtulmak için solunum hızları artar ve nefes nefese kalacak bir duruma gelir. Tükürük seviyesinin yükselmesiyle tampolanma oranı azalır bu da ruminal asidoz tehlikesini yükseltir. İnekler ayakta iken daha rahat soluk alıp verdiği ve aşırı sıcaklığı uzaklaştırabildiği için, sıcaklık stresindeki inekler gün içerisinde 2-3 saat daha çok ayakta durmaya başlarlar. Fakat ruminal asidosiz tehlikesinin yükselmesi ile birlikte ileriki zamanlarda ayak sorunları ortaya çıkmaya başlar.
Sıcaklık stresine engel olmak için bazı etkenler mevcuttur: Bunlar ise;
Su
Yüksek hava ısısında sıcaklık stresi yaşayan ineklerin su alımları yükselmektedir. Yüksek verim ile hayvanlar bir günde 200 litre seviyesinde su tüketebilmektedir. Genel bir düşünce olarak ineklerden alınan süt seviyesinin 4 katı kadar su aldıkları bilinmektedir. Buna ilaveten sürünün en az %10’unun aynı anda kolaylıkla erişebilecekleri ve aynı anda su tüketebilecekleri bir su kaynağı bulunmalıdır. Her gün sulukların kontrolü yapılmalı ve temizlikleri yerine getirilmelidir. Hayvan trafiği su tüketen inekleri huzursuz etmeyecek biçimde ayarlanmalı ve suluklar ona göre yerleştirilmelidir.
Barınma
İneklerin sıcaklıktan kurtulabilmeleri için havalandırmaya gereksinim duyulur. Yan tarafları açık olan ve böylelikle doğal havalandırmanın mümkün olduğu ahırlara ilaveten 20 derece üzerindeki sıcaklıklarda devreye giren mekanik havalandırma en etkin yöntemlerden biridir. İlaveten, çatının izolasyonlu olması ortamın daha serin olmasına yardımcı olacaktır. 26 derece üzerindeki sıcaklıklarda hayvanların üzerine sprinkler aracılığı ile su püskürtmek ve ıslatmakta yarar vardır. Fakat bu sistemin kurulumu yapılırken memelerin ıslanmaması konusunda dikkatli olunarak mekanik havalandırmayla kurmak daha uygundur.
Yem Yönetimi
Günün daha sıcak olmayan vakitlerinde sık besleme uygulamak rasyonun daha taze ve leziz kalmasına yardımcı olarak tüketimin artmasını sağlamaktadır. Sıcaklık stresinin mevcut olduğu mekanlarda rasyonda alınacak tedbirler genelde: konsantre yem seviyesinin düşürülmesi, bir kilogram maddedeki nişasta oranını düşürmek, ham protein seviyesini düşürerek protein düzeyinde artış, rasyonda daha çok yağ takviyesi ve daha rahat sindirilebilir kaba yem kaynakları kullanımı gibi uygulamalardır. Bu uygulamalarla ruminal asidoz tehlikesi düşer, sindirim mekanizmasında meydana gelen ısı düşürülür ve hayvanın gereksinimi olan enerji ve protein oranı sağlanmış olur. Toplam kuru madde alımı düşeceğinden dolayı mineral ve vitamin seviyelerinin yükseltilmesi gerekir.
Etiketler: ineklerde sıcak stresi ve süt verimine etkisi
Mart 03, 2025
Listeye dön