Besi hayvancılığının en uygun maliyet ile gerçekleştirilme biçimi, yem desteği verilerek merada besleme yapılmasıdır. Hayvanın verim seviyesi ve maliyeti üzerinde etkili olan ilk unsur yemdir. Hayvan beslemenin ortalama %70 ila %80’lik girdisini yem meydana getirmektedir. Mera uygulamasına başvurarak yem girdisinin oranı belli bir müddet düşürülebilir.
Mera yetiştiriciliğinden faydalanmayı yükseltmek için;
- Her türlü meraya kompost gübre uygulaması yapılmalı,
- Bu ortamın yabani otlardan arındırılması gerekir,
- Nöbetleşe bir şekilde kullanılması sağlanmalı ve bunun sonucunda yıpranma engellenmeli,
- Meralarda susuzluğa karşı daha dayanıklı tohum tercih edilmelidir.
Danalar merada kuruyan otları yiyerek hayatlarını devam ettirirler. Aldıkları canlı ağırlıkları sonbahar döneminden itibaren sonraki sene çayıra gidinceye kadar harcarlar. Hatta birçok yerde çayır ve meranın durumu o kadar kötüdür ki, hayvan kazandığı ağırlığı otlama yaparken kaybeder. Kış döneminde de son derece minimum seviyede keşif yem ve maksimum seviyede saman tüketirler. Bu şekilde gerçekleştirilen hayvancılıkta, verim azlığı üzerinde etkili olan faktörler enerji, vitamin, mineral ve protein eksiklikleridir. Kış döneminde içeride kalitesi düşük yem ile beslenmeleri sonucu meydana gelen beslenme hastalıkları bahar aylarının ilk döneminde en üst seviyeye ulaşır. İdeal beslendikleri dönem otların olgun hale geldikleri zamandır ve bu evre son derece kısadır.
Yerli ırk danalar için ilk etapta en fazla 3-4 ay mera besiciliği, bu süreç sonrasında en fazla 3 ay süre ile kapalı, açık yahut yarı açık besicilik uygulanması tavsiye edilmektedir. Mera döneminde yem tüketiminin minimum seviyede tutulması, çok yüksek bir kazanç sağlamaya destek olmaktadır. Mera besiciliği aşamasında danaların dengeli bir mineral oluşturulmuş protein kaynağıyla beslenmesi daha çabuk canlı ağırlık artışına da sebep olur.
Akşam saatlerinde tükettirilecek yemin protein eksiğini gidermek için ayçiçeği, soya ya da pamuk tohumu küspesi olması ayrı bir ehemmiyete sahiptir. Bu halde hayvanlar besi evresi boyunca daha fazla kilo alırlar. Besi hayvancılığında yemini kendi kendine yetiştiren işletmelerin kar marjı büyük oranda yükselmektedir. Danaya verilecek mineral harmanı gider üzerinde çok etkili değildir. Ancak danaya verilecek ideal gir mineral harmanı hayvanların iyi bir gelişim sergilemelerini ve çabuk kilo almalarını sağlar.
Mera alanlarından iyi bir biçimde faydalanmak için vejetasyonu toprağın türüne göre kullanmalıyız. Bu sebepten çiftlikteki hayvanlardan en fazla verimi elde edebilmek için mera amenajmanını dikkate almak gerekir. Meraların ideal bir biçimde kullanılması için, kapasitelerine uygun şekilde, ideal bir dönemde otlatılması ve hayvan üstünde eşit biçimde dağıtılması gereklidir.
Mera Besisinde Dikkat Edilmesi Gereken Mühim Hususlar Nelerdir?
Meraları İdeal Bir Dönemde Otlatmak: Merada bulunan bitki türleri otlatma olgunluğuna eriştikleri zaman hayvanlar tüketmelidir. Genellikle bitkilerin otlatma için en hassas oldukları ve en çok olumsuz etkilendikleri zamanlardan biri ilkbahar ve sonbahar gibi tekrardan gelişmeye başladıkları vakittir. Gelişim başlangıcı ve gereksinim fazlası besin maddelerinin tekrardan depo edilmesi başlangıcı arasındaki vakte kritik aralık ismi verilir. Bu aşama içerisinde bitkiler fizyolojik bakımdan hassas bir haldedir. Bu zamanda ortaya çıkan soğuk, kuraklık ve otlatmadan hızlı bir biçimde etkilenir. Bu önemli zamanda bitkiler danalar tarafından tüketilecek olur ise, pek çok bitki ölür ve bunun sonucunda merada bozulmalar olabilir. Kritik zamanı geçen bitkilerin, otlatılmasının olumsuz etkilenmedikleri bir boyuta eriştikleri zaman otlatma olgunluğu olarak adlandırılır. Bitkiler bu döneme gelmeden evvel hayvanların otlamasına müsaade edilmemelidir.
Meraların Kapasitesi Kadar Otlatma Yaptırmak: Meraların kapasitesinin üzerinde otlatma yapılması, mera bitkilerinin olumsuz yönde etkilenmesine yol açar. Meraların otlatma kapasitesi şeklinde adlandırılan bu durum, belirli bir bölgede, hep aynı boyuttaki bir aralıkta uzun seneler vejetasyon, toprak ve öteki kaynakları olumsuz etkilemeden otlatma yapılacak en fazla hayvan sayısı olarak açıklanır. Hayvan sayısının çok olması ile bağlantılı olarak bitkiler daha kökten yenileceği için normal kök ve gövde büyümesi olumsuz etkilenir ve daha sonraki dönemlerde yem alımı düşer.
Uniform Otlatma Sistemi: Bir meranın düzgün bir biçimde otlatılması için her bölgenin eşit olarak otlatılması gerekmektedir. Bunun gerçekleştirilebilmesi için de en fazla kullanılan sistem münavebe ile uygulanan sistemdir. Bu otlatma sisteminde, meranın sahip olduğu otlatma kapasitesi eşit bir şekilde 6 kısma bölünür. Bu yöntemde ayrılan bölümler birbirini izleyecek biçimde otlatılır. Bu bölümlerin otlatma zamanı bitkilerin dinlenme gereksinimine bağlantılı olarak belirlenir. Genel olarak, mera bitkileri tüketildikten sonra 3 ila 4 hafta dinlenme için bırakılmalıdır. Bu süreç içerisinde merada tüketilen her bölüm dinlenmiş olacaktır.
Yem Türü ile Uyumlu Hayvanla Otlatma: Meraların tek bir hayvan çeşidi ile otlatılması sonucunda mera veriminde düşüş meydana gelecektir. Hayvanların yem seçimleri de göz önünde bulundurularak o merada hangi hayvan çeşitlerinin daha uygun bir biçimde otlayacağı tespit edilir. Mesela, boyu kısa olan buğdaygil otları koyunlar için, uzun boylu buğdaygil ve baklagil otları ise at ve sığırlar için uygundur.