Kış ayları, inekler için genel olarak çok daha az stresli bir atmosfer sunmaktadır. Isı ile birlikte gelen stresten soğuk iklimler de kurtulmuş olsalar da inekler, daha sıcak dönemlerde yaşanan stresin etkileri kış aylarında ortaya çıkabilmektedir. Yaz mevsimi ilerlediğinde kış mevsiminde ortaya çıkan sorunlar içerisinde ayak rahatsızlıkları, topallama ve döl tutamama gibi haller bulunur. Fakat bu ortaya çıkan sorunlarla karşı karşıya gelen inek sahibi olan insanlar yaz mevsiminde geçirilen stresi akıllarına getirirler.
Besleme hususuna değinmek gerekir ise, kış ve yaz beslemesinden daha mühim olan bir husus bulunur. Bu husussa yeterli düzeyde ve seviyeli bir besleme düzeni ayarlanır. Bu hususun başında kuru olan madde bilinçleriyle besleme ayarlanmalıdır. Kış mevsiminde bu hayvanlar için kapalı olmayan büfe sistemi adı verilen dolu yemlik işlemi uygulanır. Bu hayvanların işkembeleri yeterli düzeyde dolu ve sağlığı yerinde olduğu müddet süresince aynı kalorifere benzer bir sıcaklık elde eder. Bu hayvanların yem tüketimlerini sınırlı duruma getiren her çeşit halden uzak durulmalıdır. Boş olmayan yemliklerle bu hayvanlar için rahat bir mekan temin edilebilir. Yemliklere gelip besin bulamayan hayvanların bir müddetin ardından döl ve süt randımanlarında düşüş ortaya çıkacaktır.
Kış aylarında da her daim olduğu gibi bozulmuş yem, çok fazla saman ve iyi olmayan kalitedeki silajlardan uzaklaşılmalıdır. Yemler uygun formül ve uygun biçimlerde bu hayvanlara tükettirilmelidir. Gün içerisinde minimum 2 kez olacak biçimde yemliklerin kontrolleri yapılmalıdır. Uygulanan bu kontrollerin sayesinde hayvanların hangi çeşit yemleri yediği ve boş kalan yemliklerin tanısını koyabilirsiniz. Bu hayvanlar için yem tercihlerinde bulunduğunda topallama, iştahsız olma, döl tutamama ve asidoza yakalanma gibi hallere açık duruma gelirler. Kış mevsimi vakitlerinde de bu hayvanlar sağım işlemi dönüşlerinde yemlikleri dolu dolu olmalıdır. Yemlikler bayat olmayan yemlerle donatılmış olduğunda daha güzel döl tutabilme, aşırı süt, yani kısaca anlatmak gerekir ise aşırı randıman sağlayabilirler.
Kış mevsiminde meydana gelecek problemlerin başında sulukların donması gelir. Kış ayları zamanları sıcak olmayan havalardan dolayı suluklar donmaya başladığında bu hayvanların yem yemeleri ve alınabilecek randıman düzeyi azalmaya başlar. Bu hayvanlar yedikleri bütün birim kuru maddeler için 4 birim oranında su içmeye gereksinim hissederler. Bütün hayvanlar için mühim olan gıda maddelerinin ilk sırasında su gelir. Sular donma sorununa karşı çift cidarlı sulukların tercih edilmesi tavsiye edilir.
Kış Mevsiminde Doğru İnek Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Soğuyan hava koşulları ile birlikte inekler için doğru bakım aşağıdaki gibi olmalıdır.
- Hijyenik, Korunaklı Ahırlar Temin Edilmelidir
Rüzgarlar kış mevsiminde hava ısısını mühim oranda azaltan ve ineklerde meydana gelen soğuk stresini ciddi düzeyde yükseltebilen bir faktördür. Bu sebepten dolayı, kış mevsiminde esen rüzgarlara karşın kesinlikle korunakların olduğu bir ahır oluşturulmalıdır. Bu ahırda inekleri sıcak olmayan zeminlerden uzak tutarak doğru yatak bulundurulması da son derece önemlidir. Sıcak olmayan havalarda ineklerin tercih edeceği suluklar ya da su depolarının donmamasına müsaade edilmemeli ve ineklere içme gayeli ılık sular temin edilmesi yine ihmal edilmemesi gerekenler içerisinde bulunur. Kış mevsiminde barınakların daha güzel havalandırılabilmelerini temin edebilmek için ise nemlerin düşürülmesi ve zeminin donmasının engellenmesi sağlanmalıdır. Havalandırmanın öğle vaktinin ardından uygulanması, barınak temizlikleri için azıcık su tercih edilmesi ve güneşin olduğu havalarda ineklerin barınakta tutulmamaları tavsiye ediliyor.
Kış mevsiminde ineklerin vücutlarının yaş ve kirli olmaması da dikkat gerektiren başka bir husus olarak ön plandadır. Bunun nedeni ineklerin üstünde kalan çamur ya da gübreler, derilerin vücudu sıcak tutabilme niteliklerini düşürüyor. Bilhassa çok fazla soğuk zamanlarda sağımın ardından memelerinin başlarının ıslak olmamasına özen gösterilmelidir.
- Mineral ve Vitamin Destekleri Aksatılmamalıdır
Uzun müddet sıcak olmayan havaya maruz kalmış olan bu hayvanların protein ve enerji ihtiyaçlarının beraberinde mineral ve vitamin gereksinimleri de yükseliyor. Kış mevsiminde, sulara ya da yemlere eklenecek multi vitaminler ve mineraller, enerji ihtiyaçlarının destek olmasına ve hidrasyon için gereken ana elektrolitlerin giderilmesine destek olur. Bu zamanda bilhassa A vitamin ihtiyaçları yükseliyor bunun nedeni uzun müddet depolanan, fazla sıcaklığa maruz bırakılarak elde edilmiş ya da güneş ışığında kurutulan kaba yemler ile beslenmenin yanı sıra ağır konsantre yeme dayalı beslenmeler de A vitamini yetersizliğine yol açıyor. Bu sebepten dolayı kış mevsiminde yükselen mineral ve vitamin ihtiyaçları giderilmelidir. Bilhassa üreme işlevlerinin muhafaza edilmesi için A vitaminlerinin beraberinde fosfor takviyelerinin de göz önüne alınması gerekir.
- İneklere Kış Mevsiminde Daha Çok Yem Tükettirilmelidir
Bu hayvanlar kış mevsiminde soğuk streslerine karşı kendilerini; kıllarını uzatmaya başlayarak, derilerin altlarında yağ biriktirerek ya da metabolizmalarını hızlandırarak muhafaza etmeye çalışırlar. Boyun ve ayak gibi kısımlarının donabilmesini engellemek gayesi ile de kalp atış hızlarını ve solunumlarını artırarak kan akışlarını çabuklaştırmaya ve böylelikle sıcaklık elde etmeye odaklanırlar. Meydana gelen bu fizyolojik tepkiler her ne kadar ineklerin az ısıya direnç göstermelerini temin etse de vücut sıcaklıklarını muhafaza etmek ve normal süt elde edimi başta olmak ile beraber farklı metabolik etkinlikler randımanlı şekilde devam ettirebilmeleri için öncekine kıyas ile daha çok yem yeme gereksinimleri meydana geliyor. Bu hususta sıcak olmayan havalarda ineklerde ortalama % yirmi civarında daha çok yem temin edilmesi ve vücut cüsselerinin ortalama % 0,8’i düzeyinde enerji yönünden fazladan lüks yemler tükettirilmesi son derece önem arz eder.