Koyun ve keçilerde meydana gelebilecek bazı hastalıklar sürü üzerinde olumsuz bir etki oluşturup büyük kayıplara yol açabilir. Böyle durumlar ile karşı karşıya kalmamak adına hastalıklar hakkında bilgi sahibi olunması ve gerekli kontrollerin yapılması gerekir. Koyun ve keçilerde karşı karşıya kalınabilecek başlıca hastalıklar şu şekildedir:

İç Parazit

Öteki hayvan çeşitlerinin tersine, koyunlar bilhassa iç ve dış parazitler tarafından risk altındadır. Koyunlardaki kayıpların temel sebebi iç parazitlerdir. Klinik olarak problem görülmeyen, rahatsızlık fark edilmeyen barınaklarda edinilen dışkı örneklerinin yarısından fazlasında parazitlerin gelişim evreleri periyodik olarak belirlenebilir.

Koyunlar, doğru beslenme yapılmasına rağmen dönük, açık yün sergiliyorsa, bireysel koyunlar belirgin biçimde yorgun bir görüntüye sahip ise ve hayvanlarda alt çenenin dalları arasında hamur gibi şişlikler bulunuyorsa, en az beş adet bireysel dışkı örneği patolojik inceleme için veteriner kliniklere ulaştırılmalıdır. Amaca yönelik tedavinin ardından, 2-3 gün sonra, koyunlarda boğaz kanalı ödeminde düşüş ve canlılıkta mühim bir yükselme beklenebilir. Bazı yerlerde hayvanlar benzimidazole karşı direnç sergileyebildiğinden, tedavinin başarısının kontrolünü yapmak amacıyla bu grup etken maddelerin alımının yaklaşık 10 günün ardından parazitolojik araştırma için dışkı örneklerinin yeniden incelenmesi gerekir.

Koksidiyoz

Hayatlarının ilk döneminde hem yoğun hem de nemli yatakları olan barınaklarda bulundurulduklarında, kuzular periyodik olarak koksidia olarak adlandırılan tek hücreli mikroskobik parazitlere maruz kalırlar. Bilhassa sıcak ve nemli hava şartlarında daha fazla görülür. Bir aylıktan itibaren macunsu ishale neden olur ve böylece bağırsak mukozasında enfeksiyon oluşmasına sıklıkla kuvvetli bir dürtü eşlik eder. İltihabın seviyesi ve maruz kalma süresi ile bağlantılı olarak koksidia, gelişme depresyonu ve gelişimsel sorunlara neden olabilir.

Dışkı örneklerinin parazitolojik araştırmaları sonucunda patojenler tespit edilebilir. Kuzuların yalnızca coccidia’ya karşı etkin olan özel bir preparatla vaktinde ve hedefe yönelik tedavisi, ekonomik kayıplara engel olunmasına yardım eder.

Yarık Dudak Enfeksiyonu

Doğru bir şekilde yönetimi yapılan sürülerde bile, baş, dudak kabuğu iltihabına ORF virüsü olarak adlandırılan bir virüs sebep olur. Meme derisi ve meme başlarının cilt ve mukoza zarlarında sporadik, inflamatuar, masif, püstüler farklılıklar mevcuttur.

Hafif ilerleyici şekilde, belirtiler iki haftanın ardından azalır. Dudak kabuğunun kötü huylu ilerlemesi, ağız içerisindeki mukoza zarının kaslı tortular ile şiddetli enfeksiyona maruz kalması ile karakterizedir. Bu durumdan etkilenen hayvanlar, yoğun bir ağrıyla beraber azalan yem ve su tüketiminin neticesi olarak ölebilir.

Meme derisinde enfeksiyon oluştuğunda, genel olarak meme başları da etki altında kalır, meme enfeksiyonu ortaya çıkar. Bu sebepten dolayı kuzuların beslenmesi risk altında olur. Ne yazık ki, dudak kabuğu aşıları bulunmaz, tedavi ikincil bakteriyel iltihaplar ile savaş için semptomatik tedbirler ile kısıtlıdır.

Viral iltihap ayriyeten, iyileştikleri zaman yara izleri kalan mevcut cilt yaralanmaları bulunan insanlarda veziküler farklılıklara neden olabilir.

Maedi Visna Virus

Koyunlar kaliteli yem tüketmesine rağmen 2-3 yaşından itibaren kilo kaybediyorsa stres altında öksürük varsa ve ileri seviyede şiddetli nefes darlığı mevcutsa MAEDI enfeksiyonu akıllara gelmelidir. Kural olarak, hayvanlar, pasteureallanın tersine artış gösteren burun salgısı ve artış gösteren rektal sıcaklık sergilemez.

Retroviral iltihap, kan serolojik ya da patolojik anatomik incelemeyle öğrenilebilir. Tedavisinin imkanı yoktur, tekrardan yapılanma aşamasında, sağlığı iyi olan hayvanlar hastalığın etkisi altında olan hayvanlardan ayrılmalıdır.

Listeriyozis

Koyunlara kalitesi düşük silaj tükettirilirken ya da periyodik olarak rafların temizliği gerçekleştirilmediğinde, koyun ve keçilerde bazı zamanlarda merkezi sinir belirtileri ile karşı karşıya kalınabilir. Bu belirtilere yol açan bakteri listeria monocytogenestir. Pürülen menenjite sebep olur ve fakat hastalığın erken döneminde yüksek doz antibiyotik ilaçlar ile tedavisi yapılır. Sözde listeroz halinde, koyunlar ilk aşamada sürüden uzaklaştırılır, kayıtsız görünürler, uyuşuk olurlar, dönerler, tükürük salgılarında artış olur, yırtılmalar, dudakta titreme ve birkaç günün ardından dinlenmeye başlarlar.

Yeteri kadar su tüketimi ile en geç 10 ila 14 gün ardından yan yatarak ölürler. Koyunlar silaj tüketirken mükemmel kaliteye sahip olmasına dikkat edilmeli, silaj artıkları raf ve yalaklardan periyodik olarak alınmalıdır.