Koyunlardaki çok önemli bir ayak rahatsızlığı olan ayak çürüğü, tırnakların alt kısmına hızlıca yayılan ve bulaşıcı özellik gösteren bir hastalıktır. Koyunlardaki ayak çürüğü rahatsızlığı pek çok faktör ile bağlantılı olarak gelişim gösterir. Rutin olarak tırnak ve ayak bakımlarının ihmal edilmesi, mevsimsel ve iklimsel farklılıklar, doğru olmayan beslenmeler ve bilhassa rasyonlardaki mineral maddelerin yeterli olmaması gibi rahatsızlığı hazır edici etkenlerle Fusubacterium, Necroforum ve Dichelobacter nodosus gibi faktörler ile ilişkili olarak meydana gelir.

Bulaşma

Ayak çürüğü rahatsızlığının yayılım göstermesi sıcaklık, mera, yağmur ve ahır gibi birbirinden farklı çevre etkenleri ile ilişkilidir. Aktif ayak çürüğü rahatsızlığı vakaları havanın sıcaklık göstermeye ve yağışların alınmaya başlamış olduğu ilkbahar mevsiminde meydana gelir. Koşullar uygunsa sonbahar mevsiminde de oluşabilir. Kurak yaz mevsiminde bu rahatsızlık yayılım göstermez.

Klinik Semptomlar

Tüm yaş grubunda olan koyunlar, bilhassa toklu ve kuzular son derece hassastırlar. Bu ayak çürüğü rahatsızlığının ilk semptomu topallamaktır ve ayakların normal zamandan daha sıcak olması durumudur. Rasyonda mineral maddesinin yeterli olmaması veya dengeli olmamasından kaynaklı interdigital derinin birliği bozulmaya başlar ve boynuzumsu tırnaklarda yumuşama ile karşılaşılır. Bu durumun neticesinde rahatsızlık faktörleri ayakların canlı dokularına kolay bir şekilde yapışarak ve germinatif tabakalarının devamlı uyarı verilmesi ile bağlantılı olarak çok fazla boynuzsu tırnak elde edimi meydana gelir. Bu hal tırnakların birliğinin bozulabilmesine ve ayak rahatsızlıklarının ortaya çıkmasına hazırlayıcı neden meydana getirir.

Muhafaza Etme ve Tedavi

Koyunlarda ayak çürüğü rahatsızlığından bu hayvanları muhafaza etmek için alınabilecek tedbirler, rahatsızlık faktörünün yaş olmayan alanda uzun müddet kalamayacağının idrak edilmesi esasına uzanır. Barınak tabanlarının yaş ve kirli olmamasına özen gösterilmelidir. Senede minimum 1 kez barınak tabanı sönmemiş kireçle dezenfekte yapılmalı duvar ve tabanlara da kireç yapılmalıdır. Barınak kapısının ön kısmına yapılabilecek bir havuzun içerisine yüzde yirmi bakır sülfat solüsyon ya da daha iyi olanı yüzde on formol solüsyonu ilave edilerek koyunların barınaklara her girip çıkmalarında ayaklarının banyo edilmesi temin edilmelidir. Rahatsız koyunlar iyileşme gösterene dek diğer canlılardan uzak tutulmalı ve tabanı yaş olmayan bir alanda tutulmalıdırlar.